NFT'ler, Akıllı Sözleşmeler ve Türkiye'de Telif Hakları: Hukuka Uygun Bir Yol Haritası
NFT'ler dijital sanat ve eserler dünyasında devrim niteliğinde bir araç haline geldi. Ancak Türkiye'de Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile KVKK arasındaki çakışmalar, akıllı sözleşmelerin yorumlanması ve Blockchain kanıtlarının mahkeme tarafından kabulü gibi konular hâlâ belirsiz. Bu yazı, NFT'ler bağlamında gerçek bir yol haritası sunmayı amaçlıyor.
Hukuki temel
FSEK kapsamındaki eser sahibinin hakları, telifin konusudur, ancak NFT ile eşleştirilen hak devri tipik olarak sözleşmesel bir araçla gerçekleşir. Kullanıcılar NFT mint'lerken hangi hakları devrettiğini, hangi lisansı aldığı vs. net olarak belirlemeli; aksi halde sonradan anlaşmazlıklar doğabilir.
Akıllı Sözleşmeler ve Hak Devri
Akıllı sözleşmeler, hak devri ve lisans şartlarını otomatik olarak uygulayabilir; ancak kodun yorumlanması ve tarafların içerideki niyetinin kanıtlanması gerekir. Türkiye'deki sözleşme özgürlüğü çerçevesinde, akıllı sözleşme bir sözleşme olarak geçerlidir; fakat bazı taraflar için alışkanlık ve kanıt sorunları olabilir.
Delil ve Kanıt: Blockchain'in Rolü
Blockchain üzerinden kayıtlar değiştirilemez olarak algılansa da, mahkeme bu kayıtların nasıl elde edildiğini, hangi aşamada doğrulandığını ve tarafların imzasını inceleyerek karar verir. Kanıt değeri, taraflar arasındaki sözleşmenin geçerliğini ve hak devrinin kapsamını destekleyebilir; ancak kullanıcı kimliklerinin ve kişisel verilerin korunması da önemli.
KVKK ve Platform Sorumlulukları
NFT platformları kullanıcı verilerini işler; KVKK gereği veri işleme sorumluluğunu netleştirmek gerekir. Kişisel verilerin üçüncü taraflarla paylaşımı, transferi ve saklanması süreçlerinde veri sorumlusu ve veri işleyen rolleri belirlenmelidir. Yurt dışına veri aktarımı KVKK ile uyumlu olarak düzenlenmelidir.
Yol Haritası ve Öneriler
- NFT sözleşmesi de devredilecek hakları netleştirsin; eserin hakları mı yoksa lisans hakları mı devrediliyor?
- Akıllı sözleşmenin işlediği süre, şartlar ve potansiyel iptal mekanizmaları açıkça belirtilsin.
- Blockchain kanıtları için adli denetim süreçleri ile uyumlu bir kanıt zinciri nasıl kurulabilir?
- KVKK kapsamında minimum veri işleme prensibine riayet, abonelik ve transfer politikaları açıkça yeralsın.
Sonuç
NFT'ler hak devri ve telif hakları konusunda yeni bir kavramsal çerçeve sunuyor; ama Türkiye'de netleştirme için mevzuatta bazı düzeltmeler gerekli. Sizce hangi alanlarda güncellemeler en çok ihtiyaç duyuyor?
